TỒN TẠI TĨNH MẠCH RỐN BÊN PHẢI

TỒN TẠI TĨNH MẠCH RỐN BÊN PHẢI

PERSISTENT RIGHT UMBILICAL VEIN (PRUV)

Bs Võ Tá Sơn

Đơn vị Y học bào thai, Bệnh viện Vinmec Times City

Tỷ lệ

PRUV xảy ra ở khoảng 1:476 thai kỳ và thường phát hiện ở quý hai hoặc quý ba.

Nguyên nhân

Thiếu acid folic ở quý 1
Nhiễm độc như acid retinoic
Tắc nghẽn sớm của tĩnh mạch rốn bên trái do máu đông hoặc chèn ép.

Bệnh học

Trong giai đoạn sớm của thai kỳ, tĩnh mạch rốn bên phải và phần tĩnh mạch rốn bên trái ở giữa gan và xoang tĩnh mạch thoái triển khoảng tuần thứ 4 và biến mất hoàn toàn khoảng tuần thứ 7. Phần còn lại của tĩnh mạch rốn bên trái, tĩnh mạch cửa bên trái, và ống tĩnh mạch tiếp tục phát triển. Tuy nhiên đôi khi tĩnh mạch rốn bên phải không thoái triển. Khi đó, tĩnh mạch rốn bên phải có thể thay thế hoàn toàn tĩnh mạch rốn bên trái, hoặc chúng có thể cùng tồn tại. .

Trường hợp cả 2 tĩnh mạch rốn bên phải và trái cùng tồn tại, tĩnh mạch rốn bên trái cung cấp máu từ bánh nhau cho tuần hoàn thai nhi qua hệ thống cửa, tĩnh mạch rốn bên phải thai nhi đổ trực tiếp vào tâm nhĩ phải.

PRUV chia làm 2 nhóm: trong gan và ngoài gan. 

PRUV trong gan (type 1) đổ vào hệ thống cửa tại vị trí xoang tĩnh mạch và tiếp nối với ống tĩnh mạch, PRUV ngoài gan đổ vào tâm nhĩ phải, tĩnh mạch chủ dưới (type 3), hoặc tĩnh mạch mạch chậu hoặc tuần hoàn bàng hệ (type 2). Type 2 và 3 có thay đổi huyết động thai nhi khá nhiều, trường hợp nặng có thể phù thai, thường đi kèm với các dị tật khác cùng với sự biến mất của ống tĩnh mạch.
Type 1 ít có thay đổi huyết động và thường chỉ là đơn độc.

Dấu hiệu trên siêu âm

Các dấu hiệu được xác định trên mặt cắt ngang bụng qua mức dạ dày. Tĩnh mạch rốn chạy ngang và về bên phải của túi mật, do đó túi mật nằm giữa tĩnh mạch rốn và dạ dày. Tĩnh mạch rốn kết nối với tĩnh mạch cửa bên phải và bờ cong hướng về phía dạ dày.

Các bất thường kết hợp

Hill và cộng sự quan sát thấy PRUV ở 33 trong 15237 các trường hợp siêu âm. 6 (18.2%) trong số 33 thai nhi với PRUV có các bất thường kèm theo, bao gồm loạn sản thận, bất thường tim, bất thường mất nửa đốt sống, chân khoèo, hội chứng thoái triển phần dưới cơ thể, khe hở môi hàm, thai chậm tăng trưởng trong tử cung, thai vô não, và hội chứng vô lách. PRUV thường đổ về hệ thống cửa. Khi PRUV đổ về tĩnh mạch ngoài gan thì thường đi kèm các bất thường khác.

Lệch bội

Nếu đơn độc, PRUV không làm tăng nguy cơ bất thường nhiễm sắc thể.

Kết cục

Khi đơn độc, PRUV ít có ý nghĩa, và không cần theo dõi thêm. Kirsch và cộng sự báo cáo trong 9 ca PRUV đơn độc không có biến chứng nào được ghi nhận sau sinh, chỉ có một ca ghi nhận có lỗ tiểu đóng thấp.

Quản lý

Thai nhi có PRUV nên được siêu âm đánh giá chi tiết giải phẫu bao gồm cả siêu âm tim thai chi tiết.

Tham khảo:
[1]http://www.tjog-online.com/a…/S1028-4559(16)30186-3/fulltext
[2]http://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/8756479310381130
[3]https://sonoworld.com/fetus/page.aspx?id=1459